Voltaj Regülatörü Nedir? Nasıl Çalışır? Ne İşe Yarar?
Voltaj regülatörü, elektrik ile çalışan cihazların bağlı olduğu besleme hattındaki gerilim dalgalarını önleyerek cihazların hasar görmesini engelleye düzenleyicilere verilen isimdir. Elektrikli cihazlar, genellikle belirli düzenler ile gerilim yükselmelerine tolerans gösterirler. Ancak, normalden düşük gerilimlerde de daha fazla hasar görürler.
Şebekeden elde edilen düşük ya yüksek gerilimli elektrikler, voltaj regülatöründen geçirilir ve uygun sınır değerlerine getirilir. Böylelikle, elektrik yüklerine aktarılır. Voltaj regülatörleri, koruduğu cihazların aldığı akımdan ayrı bir şekilde gerilimi sabitlemeye çalışır. Gerilim regülatörleri, beslenen bu cihazların sahip oldukları özelliklere göre AC – AC, DC – DC ya da AC – DC elektrik dönüşümlerinde düzenleyici ve koruyu görevini üstlenirler.
Dünya genelinde kullanılan AC şebeke gerilimi ise Amerikan standardı olan tek faz 120V 60 Hz ve Avrupa standardı tek faz 220 – 240 V, 50 Hz değerlerinde olan sinüsoidal sinyal olarak karşımıza çıkar. Diğer ülkelerde çalışmasının sağlanabilmesi amacı ile günümüzde çeşitli elektrikli cihaz 100 – 240V aralığındaki gerilim seviyelerinde çalışacak şekilde üretilir.
Regülatörler, trafo mesafelerinin yakın olmadığı kırsal alanlarda ve organize olmayan sanayi bölgelerinde trafoyu ortak paylaşanlar için oluşturulan sistemlerdir. Bu tip alanlarda, trafoya yakın yerlerde, kademe ayarlarından ortaya çıkan normalden yüksek voltaj alınır. Uzak yerlerde ise normalden daha az bir voltaj alımı gerçekleşir. Regülatör, bu tip alanlarda enerjinin kademe ayarını lokal bir şekilde ayarlar. Bireysel voltajın normal seviyelerde alınmasını ve elektronik sistemlerin ihtiyacı olan voltajın regülatör ile alınması sağlanır. Regülatör, aşırı gerilim koruyucu ya da aşırı gerilim sönümleyici olarak bilinse de bu yanlış bir varsayımdır. Voltaj dalgalanması, kombiler için regülatör önerilmesi doğru bir tavsiye olmayacaktır.
Regülatörlerin sahip olduğu bir diğer özellik ise düzensiz gelen şebeke enerjisinde düşme ve yükselme gibi oluşabilecek dengesizleri ortadan kaldırmasıdır. Regülatörün kullanım alanları arasında ise şunlar yer alır:
• CNC tezgahları
• Fabrikalardaki motor sürücüleri
• Hastanelerde yer alan tıbbi cihazlarda
• İş yerlerinde yer alan bilgisayarlarda
• Elektrikli ve elektronik cihazlarının olduğu alanlarda
Eğer şebeke enerjiniz düşük, yüksek veya dalgalı bir şekilde geliyorsa regülatör ya da voltaj yükselticisi kullanmanız gerekir. Regülatör şebeke elektriğinde meydana gelen dalgalanmaları takip altına alır. Çıkış voltajını otomatik gerilim regülasyonu ile standart seviyede tutar. Elektrik, elektronik cihazların doğru bir şekilde çalışmasını sağlar. Bu cihazlarda ortaya çıkabilecek arızaları ortadan kaldırır ya da minimuma indirir.
Teknolojinin gelişmesi ile beraber otomatik voltaj regülatörü de hayatımızı kolaylaştırmak amacı ile üretilmiştir. Statik ve mikroişlemci olmak üzere 2 çeşit üretilen otomatik voltaj regülatörü, kademe ayarlarının manuel olarak değil, otomatik olarak yapılmasını sağladı. Bu özelliği sayesinde çıkışta almak istediğiniz voltajı tanımladığınız değerlerde -90 V ile +50 V arasında alma imkanına sahiptir. Bunlara ek olarak, otomatik voltaj regülatörleri aşırı gerilimler için kullanılmamaktadır.
Yüksek gerilimi alçak gerilim bölgesine indiren trafolara mesafesi uzak olan köy gibi alanlarda, sanayi bölgelerinde kişiler düşük ya da yüksek gerilim alabiliyorlar. Trafoya olan mesafeye bağlı olarak yakın tüketiciler daha yüksek gerilim, uzak mesafedeki tüketiciler ise çok daha düşük gerilim almaktadır.
Buna ek olarak, tüketicilerin, termosifon, elektrikli ısıtıcılar, fırın, su ısıtıcılar ve motor gibi yüksek güce ihtiyaç olan elektrik yükleri gerilim düşümüne sebep olabilmektedir. Aynı zamanda, şebeke kaynaklı gerilim düşümleri de ortaya çıkabilmektedir. Elektrik kesintisinin yaşanmasından sonra elektriklerin tekrar geldiği anlarda da şebeke gerilim seviyesi yüksek ya da düşük olur.
