Kısa Sap Bağlama Hakkında Detaylı Bilgi
Kısa sap bağlama genel olarak 19 perdeden oluşur ve bağlama düzeninde kendisine uygun eserlerin çalındığı bir bağlama düzenidir. Bağlama düzeni adı verilen kısa sap bağlama, çok eski zamanlardan beri kullanılır. Kısa sap bağlamayı genel olarak alevi deyişlerinde, nefeslerde, duaz-ı imamların icralarında görürüz. Alevi kültüründe kendisine önemli bir yer bulmuştur. Çok eski zamanlardaki alevi dedelerinin yanı sıra değerli halk ozanlarımızdan birisi olan Aşık Veysel de kısa saplı bağlama kullanan halk ozanlarımız arasında yer alır. Günümüzde yer alan bağlama düzeni ise Türk Halk Müziği sanatçısı olan Arif Sağ tarafından bilimsel bağlama metodu ile değer kazanmıştır.
Kısa saplı bağlamanın yapısal boyutu konusunda ise tekne boylarının farklı seçeneklere sahip olduğunu görmekteyiz. Yaygın olarak kullanılan telleme sistemine örnek vermek gerekirse; alt tarafta iki adet ve bir adet ince bam tel, orta kısımda ise iki adet tel, en üst kısımda ise bir adet kalın bam teli yer alır. Bu telleme sistemi genel olarak 39 – 42 tekne aralığı kapsamında kullanılır. Diğer tekne boyları için ise farklı tel numaraları kullanılmaktadır.
Kısa sap bağlama ve uzun sap bağlama arasındaki farkları bilmek, sizin için en uygun bağlama tipini seçme konusunda önemlidir. İki bağla türü arasında farklar ise şöyledir:
Uzun Sap Bağlama Özellikleri:
• Daha fazla perdeye sahiptir.
• Transpoze imkanına sahiptir ve ses aralığı daha geniştir.
• Kara düzen türü ile çalınır.
• Repertuar anlamında daha geniş bir icra çeşitliliğine sahiptir.
• Çalınırken kapı kullanılmasına gerek olmaz.
• Kısa sap bağlamaya göre daha zor çalınır.
Kısa Sap Bağlama Özellikleri:
• Uzun sap bağlamaya göre daha az perdeye sahiptir.
• Transpoze imkanı ve ses aralığı daha dardır.
• Bağlama düzeni ile çalınmaktadır.
• Bütün yöreleri ve müzik türlerini icra etme imkanı daha kısıtlıdır.
• Perde sayısının daha az olmasından dolayı kapo kullanılması gerekebilir.
• Uzun sap bağlamaya göre daha kolay bir şekilde çalınır.
İki bağlama türünün sahip olduğu özellikler hakkında bilgi sahibi olarak kendinize uygun bağlama türünü seçebilirsiniz.
Bağlama satın alırken dikkat edilmesi gereken konular hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir. Özellikle, bu konuda birçok kişinin kafasında yer alan soru kısa sap mı uzun sap mı sorusudur. Bu sorunun cevabı, dinlemekten ve çalmaktan hoşlandığınız müzik türüne göre değişecektir. Bu nedenle, öncelikle hoşlandığınız müzik türüne karar vermeniz gerekir.
Uzun sap bağlama türü daha çok İç Anadolu ve Ege yöresinde kullanılır. Bu yörede ise misket, fidayda ve zeybek tavırlarının icrasında kullanılmaktadır.
Kısa sap bağlama türü ise daha çok Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesine ait yörelerde çalınmaktadır. İki bağlama türü konusunda kısa sap bağlamanın çalınması daha kolaydır. Ancak, uzun sap bağlama türünün ise repertuarı daha geniştir ve teknik olarak daha fazla teknik öğrenmenizi sağlar.
Bağlama satın alırken dikkat etmeniz gereken bir diğer konu da bağlamanın yapıldığı malzemenin kalitesidir. Gitar gibi diğer müzik enstrümanlarında olduğu gibi bağlamanın yapım aşamasında kullanılan ağaçlar da enstrümanın kalitesini belirler. Bu noktada, kaliteli bir ekipman almak için bir uzmandan yardım almak iyi olacaktır. Bunun yanı sıra, bağlama öğrenmek için de bir öğretmen ile iletişime geçerek çok daha kısa bir süre içerisinde bağlama öğrenebilirsiniz. Bu noktada, dikkat etmeniz gereken en önemli konu hangi bağlama türünü seçeceğinizdir.
